Mammografia jest badaniem piersi, które umożliwia wczesne wykrycie zmian nowotworowych. To ważne badanie, które kobiety powinny wykonywać regularnie.
Mammografia odgrywa z roku na rok coraz istotniejszą rolę w życiu kobiet. I słusznie, bo badanie to ma ogromne znaczenie w wykrywaniu wczesnego nowotworu piersi i dzięki temu znacznie zmniejsza umieralność z powodu tej choroby. Wskazaniem do wykonania mammografii jest wiek powyżej 35–40 lat, ale także objawy takie jak bóle piersi i podejrzane zmiany w sutku (m.in. guzy, wyciek z brodawki czy torbiel). Kobiety, które rozpoczęły terapię hormonalną albo należą do grupy zwiększonego ryzyka nowotworu sutka, również powinny wykonać mammografię.
Radiologiczne badanie piersi, czyli mammografia, pomaga wykryć raka piersi już we wczesnym jego stadium, a jego czułość oceniana jest na ok. 90%. Badanie nie wymaga znieczulenia, a tradycyjny aparat jest w stanie wykryć guzki o wielkości od 3 mm. W ostatnich latach stosuje się także dwie nowe metody MRTG zapewniające jeszcze większą dokładność, czyli FFDM (mammografię cyfrową) i CAM (z ang. Computer-aided detection). Przesiewowe badanie, jakim jest mammografia, wykrywa wczesne zmiany nowotworowe zarówno u kobiet, które nie odczuwają żadnych niepokojących objawów, jak i u tych, które np. wyczuły w piersiach guzek czy zaobserwowały wyciek wydzieliny z sutka.
Czas badania to kilkanaście minut. Może być ono wykonane w szpitalu lub w przychodni. Pacjentce, która powinna rozebrać się od pasa w górę, wykonuje się zdjęcia mammograficzne w dwóch projekcjach: CC-górno-dolnej i MLO-skośnej, podczas których pozostaje ona w pozycji stojącej. Czasami wykonuje się również pozycję boczną (ML), aby uwidocznić zmiany leżące głęboko w gruczole, które są trudne do badania palpacyjnego. Lekarz lub technik radiologiczny umieszcza pierś na płycie sprzętu w poprawnej pozycji, a następnie zostaje ona delikatnie uciśnięta przez drugą płytę. Ucisk w trakcie badania jest stopniowo zwiększany. Po badaniu mammograficznym może wystąpić okresowy ból piersi, a w niektórych przypadkach także krwiak podskórny (siniak).
Zanim wykonasz badanie, porozmawiaj najpierw ze swoim lekarzem jeżeli zaobserwowałaś jakiekolwiek zmiany w piersi. Powiedz mu o ewentualnych przebytych operacjach, przyjmowanych lekach, a także o tym, czy w Twojej rodzinie ktoś chorował na raka piersi. Poinformuj też koniecznie lekarza, jeżeli jesteś w ciąży. Zaleca się, aby nie wykonywać mammografii na tydzień przed miesiączką, ponieważ w tym okresie piersi są bardziej nabrzmiałe oraz tkliwe. Najlepszy czas do przeprowadzenia badania jest pierwsze 7 dni od pierwszego dnia miesiączki. W dniu badania nie powinnaś stosować dezodorantów czy balsamów w okolicy pach – przez substancje chemiczne w nich zawarte mogą one ulec krystalizacji i w badaniu może pojawić się obraz mikrozwapnień.
Podczas badania pierś jest spłaszczona przez ściśnięcie między kasetą z filmem a płytą dociskową. Może to powodować niewielki ból i być stresujące dla pacjentki, jednak nie jest szkodliwe dla piersi. Ściśnięcie ich jest niezbędne, żeby otrzymać właściwy obraz mammograficzny, ponieważ ujednolica strukturę tkanek i minimalizuje ryzyko przeoczenia przez sprzęt nawet bardzo drobnej zmiany. Daje to również możliwość zastosowania o wiele mniejszej dawki promieni prześwietlających.
Kobiety z przeciętnym ryzykiem zachorowania na raka sutka po 40. roku życia powinny wykonywać mammografię co roku. Powinny one również przeprowadzać coroczne badanie palpacyjne u lekarza oraz samobadanie. W Polsce mammografia jest refundowana dla kobiet od 50 do 69 roku życia i można ją wykonać raz na 2 lata w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi.
Przeczytaj też: Jak wykonać samobadanie piersi? Oto 7 kroków
Zdjęcie główne: cottonbro/ pexels.com
