Bariera ochronna, którą wytwarza nasza skóra, jest swego rodzaju tarczą, która chroni nasze ciało przed negatywnym działaniem czynników zewnętrznych. Uszkodzenie jej struktury może prowadzić do powstawania różnych stanów zapalnych i chorób, a nawet do atopowego zapalenia skóry (AZS). Która warstwa skóry tak naprawdę pełni funkcję bariery ochronnej?
Jest to największy organ naszego organizmu. Jej głównym zadaniem jest ochrona narządów wewnętrznych przed zagrożeniami zewnętrznymi. Skóra dorosłego człowieka ma powierzchnię od 1,5 do 2 m2 i łącznie z tkanką podskórną może ważyć nawet 20 kg.
Skóra ludzka zbudowana jest z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Najważniejsze funkcje w zakresie budowania bariery ochronnej pełni naskórek. Jest to najbardziej zewnętrzna struktura organizmu człowieka i składa się ona z pięciu warstw. Naskórek odpowiada za ochronę przed promieniowaniem UV, temperaturą, substancjami chemicznymi, uszkodzeniami, czy drobnoustrojami chorobotwórczymi. Ta warstwa skóry odpowiedzialna jest za jej kolor, bowiem znajdują się w niej melanocyty, czyli komórki barwnikowe. To bezpośrednio one chronią organizm przed działaniem promieni UV. Natomiast komórki Langerhansa, które również znajdują się w zewnętrznej warstwie skóry, odpowiadają za regulowanie reakcji immunologicznych. W uproszczeniu rozpoznają patogeny wnikające przez naskórek i przekazują odpowiednią informację antygenom.
Naskórek ma również swoje warstwy, tą pierwszą jest warstwa rogowa. Można porównać ją do muru, który na łączeniach wypełnia zaprawa. Materiałem budulcowym w naskórku są korneocyty – inaczej martwe komórki naskórka. Można się łatwo domyślić, że skoro martwe to niebawem ulegną złuszczeniu. Natomiast zaprawa to lipidy, czyli składniki tłuszczowe, które w składzie mają ceramidy. I tu dochodzimy do bariery, która chroni skórę przed szkodliwym działanie mikroorganizmów – płaszcz hydrolipidowy obecny na wierzchniej warstwie rogowej naskórka.
Funkcje obronne wspiera kwaśny odczyn skóry, który chroni ją przed szkodliwymi drobnoustrojami.
Naskórek pełni jeszcze jedną ważną funkcję – odpowiada za kontrolę przepuszczalności i selektywny transport. Ale co to oznacza w praktyce?
Naskórek, dzięki swojej budowie nie przepuszcza wszystkich substancji ze środowiska do wnętrza skóry. Ponadto reguluje poziom nawilżenia, czyli zapobiega transepidermalnej utracie wody.
Skóra to organ, który jest najbardziej narażony na nieustanne działanie czynników środowiskowych i antygenów. To układ immunologiczny znajdujący się w pierwszej warstwie skóry. Odpowiada za identyfikację zagrożenia oraz jego eliminację.
Na pierwszej linii obrony stoi naskórek, który poza kwaśnym pH ma do pomocy także florę bakteryjną, która znajduje się na jego powierzchni. Czasem patogen przebije się przez naskórek, wówczas to bardziej zaawansowane komórki układu obronnego zaczynają swoją pracę. Mogą one wywołać ostrą reakcję obronną, która skutkować będzie np. ostrym zapaleniem skóry lub nawet organizmu.
Każdy człowiek posiada inny mikrobiom, który zmienia się wraz z wiekiem. Upraszczając, są to różnego rodzaju mikroorganizmy, które żyją w symbiozie z naszą skórą. Zaliczają się do nich np. grzyby, bakterie, czy wirusy. Ważne, aby równowaga pomiędzy dobrymi a złymi mikroorganizmami została zachowana. Wówczas nasza skóra jest zdrowa, a jej tarcza ochronna działa prawidłowo. Jednak jeśli równowaga ta zostanie zakłócona, na powierzchni skóry mogą pojawiać się różne schorzenia. Najbardziej istotną funkcją mikrobiomu jest odpowiednia ochrona mikroflory na powierzchni skóry, utrzymanie właściwego pH oraz wzmacnianie bariery immunologicznej. Wszystkie te funkcje wpływają na właściwe działanie bariery skórnej.
A składają się na nią – płaszcz hydrolipidowy wraz z naskórkiem, mikrobiom oraz układ immunologiczny.
Warto pamiętać, że tylko jeśli te trzy elementy działają właściwie, organizm ludzki jest odpowiednio chroniony przed działaniem patogenów. Odpowiednia pielęgnacja zewnętrza, ale również wewnętrzna, wpływają na kondycję i zdrowie skóry. Dlatego warto pić dużo wody bogatej w minerały oraz używać kremów i preparatów dobranych do typu skóry. Bardzo ważna jest także jej dodatkowa ochrona przed promieniami UV. Taka profilaktyka pozwoli cieszyć się pięknym wyglądem przez długie lata.
Przeczytaj też: Jesteś przed 30-tką? Powinnaś zacząć używać tych kosmetyków do pielęgnacji skóry
Zdjęcie główne: Aleksandar Pasaric/ pexels.com
